محمد نواز شریف بعد از سال‌ها دوری از وطن در انتخابات پارلمانی ماه می‌سال گذشته میلادی شركت كرد تا بتواند بعد از كودتای 1999 و بركناری از قدرت یك بار دیگر در صحنه سیاسی پاكستان حضور بیابد و در صورت موفقیت در این انتخابات قدرت را به دست بگیرد. حزب مسلم لیگ شاخه نواز شریف در این انتخابات به پیروزی رسید و او با این پیروزی بعد 14 سال به نخست وزیری پاكستان رسید.
حالا بیش از یك سال می‌گذرد و معلوم شده كه آن پیروزی چندان هم برای او بی‌دردسر نیست زیرا عمران‌خان نیازی مشهور به عمران خان، قهرمان سابق كریكت و سیاستمدار فعلی، به همراه محمد طاهر قادری، روحانی و استاد سابق حقوق بین‌الملل، در اعتراض به او هواداران خود را در مسیر 350 كیلومتری از لاهور به اسلام‌آباد آورده‌اند و می‌گویند تا سقوط نواز شریف از قدرت حاضر به ترك خیابان‌ها نیستند. نواز شریف یك بار در 14 سال قبل و به دست ژنرال پرویز مشرف از قدرت بركنار شد و به نظر می‌رسد كه سناریوی دیگری برای بركناری او به كار افتاده اما حداقل در ظاهر امر، این بار خبری از نظامیان نیست و به نظر می‌رسد كه طبق این سناریو قرار است او و دولتش با اعتراضات عمومی و اردوكشی خیابانی سقوط كند.
عمران خان رهبر حزب تحریك انصاف یا جنبش برای عدالت است و طاهر قادری رهبر حزب پاكستان عوامی است كه حالا با هم رهبری جنبش اعتراضی علیه نواز شریف را به عهده گرفته‌اند. این دو چندین مورد را در سرفصل اعتراض خود علیه دولت مطرح كرده‌اند كه به وضعیت نامناسب اقتصادی و فساد ریشه‌دار اقتصادی، افزایش فعالیت‌های تروریست‌ها و ناكامی دولت در ارائه خدمات دولتی مثل برق مربوط می‌شوند. در كنار این موارد، هر دو بر انتخابات پارلمانی گذشته نیز انگشت گذاشته‌اند و معتقدند كه حزب مسلم لیگ شاخه نواز شریف در آن انتخابات مرتكب تقلب گسترده‌ای شده بود. باید به یاد داشت كه عمران خان در فردای بعد از انتخابات در 12 می2103، با وجود آنكه نتیجه انتخابات را پذیرفت اما بر وقوع تقلب هم تأكید داشت و به همین دلیل وعده تشكیل جبهه مخالف در پارلمان را داد. حالا كه بیش از یك سال می‌گذرد، به نظر می‌رسد كه او فرصت یافته تا ادعای گذشته خود در مورد تقلب را پیش بكشد تا آنكه به این وسیله بتواند به حركت اعتراضی خود وجه داده باشد و مشروعیت نواز شریف در پست نخست وزیری پاكستان را زیر سؤال ببرد. در وهله نخست چنین به نظر می‌رسد كه او نیم‌نگاهی به جریان فعلی در افغانستان و بازشماری آرا دارد. حامد كرزای بعد از دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و اعتراض دكتر عبدالله عبدالله به تقلب گسترده مجبور به تمكین در برابر درخواست او برای بازشماری آرا شد.
عمران خان با توجه به این اتفاق در كشور شمالی پاكستان خواستار بازشماری آرا در چهار حوزه انتخاباتی لاهور و سیالكوت، ایجاد كمیسیون مستقل انتخابات برای بررسی انتخابات گذشته، برخورد شدید با افسران دخیل در تقلب است و در صورت اثبات تقلب گسترده می‌خواهد انتخابات مجدد پارلمانی انجام بگیرد. نواز شریف كه در ابتدا این حركت اعتراضی را دست‌كم می‌گرفت و حاضر به دادن امتیازی نشده بود، حالا و با بالا گرفتن اعتراضات عقب‌نشینی كرده و می‌گوید حاضر است در مورد اتهام تقلب همكاری كند اما عمران خان كه خود را با همراهانش در اسلام‌آباد می‌بیند و به تصور او نواز شریف در یك قدمی سقوط، دیگر حاضر به همكاری نیست.
اكنون باید دید كه ارتش در این مناقشه چه نقشی دارد. همچنان كه عاشق حسین طوری، تحلیل‌گر پاكستانی، گفته؛ (در پاكستان تا زمانی كه ارتش و سازمان‌های نظامی نخواهند آب از آب تكان نخواهد خورد). بنابر این، نمی‌توان گفت كه ارتش در این مناقشه بی‌طرف بوده و كناری ایستاده تا ببیند اوضاع چگونه پیش خواهد رفت. برخی گمانه‌زنی‌ها در مورد حمایت ارتش از جریان اعتراض فعلی وجود دارد هر چند كه تأیید صحت و سقم چنین ادعایی سخت است چون ارتش و به خصوص بخش اطلاعاتی آن مشهور به ای‌اس‌ای به طور طبیعی رد پای آشكاری از خود به جا نمی‌گذارند. از سوی دیگر، نواز شریف كه یك بار طعم كودتا را چشیده این بار سعی دارد تا با ارتش از در مصالحه وارد شود و به همین جهت است كه چندین بار از مراكز نظامی و ستاد مشترك ارتش دیدار كرده و به فرماندهان آن وعده برآورده كردن نیازهای ارتش را داده است. بعید نیست كه نواز شریف برای جلب اعتماد فرماندهان ارتش وعده همكاری در پرونده قضایی پرویز مشرف را داده باشد، پرونده‌ای كه از نظر ارتش اهمیت خاصی دارد.
با وجود این تلاش‌های نخست وزیر اما به نظر می‌رسد كه ارتش چندان نظر خوشی به او نداشته باشد چراكه او در قضیه هند بی‌محابا وارد شد و از همان ابتدای كار خود اعلام كرد كه در سیاست خارجه فقط پارلمان تعیین كننده است و ارتش نباید در رابطه با سیاست مربوط به هند، كشمیر و افغانستان دخالت كند. این استقلال در سیاست خارجی برای نواز شریف دستاوردی داشته و توانسته برای نخستین بار تنش كلامی را از سوی نارندرا مودی، نخست وزیر هند، بزداید اما در مقابل، حساسیت ضد هندی ارتش را نیز تحریك كرده است. از این جهت است كه می‌توان گفت گمانه‌زنی‌ها در مورد دخالت و حمایت ارتش در جریان اعتراضی بی‌وجه نیست و ارتش كه به دلیل شرایط موجود از حساسیت‌های بین‌المللی، جنگ در شمال كشور و بحران در افغانستان چندان تمایلی به كودتا ندارد اما از این اردوكشی خیابانی استفاده می‌كند تا با حمایت از جریان اعتراضی یا فشار بر نواز شریف وارد كند یا حتی با بركناری او دولت هماهنگ‌تر دیگری بر سر كار بیاورد.
نویسنده : سید رحیم نعمتی
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/2336
نیز بخوانید
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
